Świadek historii futbolu kończy 103 lata. Kałuży 1 - jedyny taki adres w Polsce

Maciej Kmita 31 Marca 2015, 11:00

Mecz otwarcia nowego stadionu Cracovii

Stadion, który wyrósł z marzeń

Wówczas swoje roszczenia do terenów przeznaczonych pod inwestycję zgłosiły siostry Norbertanki. Krakowski magistrat twierdził, że Norbertanki już przed laty otrzymały finansową rekompensatę w postaci innych nieruchomości. Twierdziły jednak, powołując się na tradycję, że król Kazimierz Wielki nadał im we władanie cały Zwierzyniec. Ich racje nie znalazły odzwierciedlenia w księgach wieczystych, w których jako właściciel terenu widniało Miasto Kraków. Komisja Wspólna Episkopatu i Rządu nie ustaliła tego, kto jest faktycznym właścicielem terenu.

Mimo to w 1999 roku IVACO przedstawiło projekt budowy centrum usługowo-handlowego, a wiceprezydent Krakowa odpowiedzialny za inwestycje Jerzy Jedliński zapowiedział, że nie będzie problemów z uzyskaniem pozwolenia na budowę obiektu. W październiku 2000 roku IVACO, mając w ręku prawomocną decyzję pozwolenia na budowę, przystąpiło do realizacji inwestycji. Zburzenie budynku klubowego znajdującego się przy ul. Kałuży 1 było pierwszym i jak się okazało ostatnim krokiem, bowiem pełnomocnicy Norbertanek odwołali się do wojewody małopolskiego Ryszarda Masłowskiego, który najpierw wydał werdykt korzystny dla inwestorów, a następnie zreflektował się i przychylił się do racji Sióstr.
Inwestycja została przerwana, IVACO wycofało się z Cracovii, a klub w pierwszą dekadę XXI wieku wkroczył z biurami mieszczącymi się tymczasowo w kontenerach. Jak wiadomo, tymczasowe rozwiązania są najtrwalsze i przez kolejne trzy lata w tych baraczkach mieściły się biura i pomieszczenia klubowe, a do 2009 roku pełniły rolę szatni w czasie spotkań rozgrywanych przy Kałuży 1.

Co ciekawe, nie ma oficjalnej nazwy, pod którą stadion Cracovii byłby znany w Polsce i na świecie. Od 1928 roku oficjalnym patronem obiektu jest Józef Piłsudski, ale to nazewnictwo nie przebiło się do ogólnej świadomości. Na krótko tuż po II Wojnie Światowej stadion nosił imię legendarnego prezesa Edwarda Cetnarowskego, ale od końca lat '40 XX wieku do 1991 roku obiekt nie miał patrona. Dopiero w październiku 1991 roku wrócono do nazwy nadanej w 1928 roku. Kibice Pasów swój stadion określają mianem "El Passo" lub "Ziemi Świętej". W kwietniu 2005 roku po śmierci Jana Pawła II, który otwarcie sympatyzował z Cracovią, krakowscy radni nadali stadionowi imię polskiego papieża. Na szczęście rok później wycofano się z tej podjętej pod wpływem emocji decyzji.

Świadek historii futbolu

Obiekt Cracovii jest świadkiem historii polskiego futbolu. 8 maja 1913 roku Cracovia pokonała nań Wisłę w pierwszym meczu polskich drużyn rozegranym w ramach struktur FIFA. 21 sierpnia 1921 roku meczem Cracovia - Pogoń Lwów zainaugurowano w Krakowie pierwsze mistrzostwa Polski, w których tytuł zdobyły właśnie Pasy. 14 maja 1922 roku z kolei odbył się tu pierwszy mecz reprezentacji Polski na ziemiach polskich (Biało-Czerwoni ulegli Węgrom 0:3), a 3 czerwca 1923 roku w przegranym 1:2 spotkaniu z Jugosławią pierwszą bramkę dla reprezentacji Polski na ziemiach polskich zdobył Józef Kałuża. Stadion ma też udział w historii najnowszej: był jedną z oficjalnych aren Euro 2012. - w czasie mistrzostw Europy był obiektem treningowym reprezentacji Włoch. Z kolei w latach 2013-2014 był oficjalnym domem młodzieżowej reprezentacji Polski.

Kalendarium stadionu: 1912, 31 marca - uroczyste oddanie do użytku "Parku Gier Klubu Sportowego Cracovia" meczem z Pogonią Lwów (2:2)

1913, 8 maja - pierwszy mecz polskich drużyn pod auspicjami FIFA (Cracovia - Wisła Kraków)

1921, 21 sierpnia - pierwszy mecz Cracovii na własnym stadionie w ramach nowo zorganizowanych mistrzostw Polski. Przeciwnikiem Pasów była Pogoń Lwów (2:0)

1922, 14 maja - pierwszy mecz reprezentacji Polski w roli gospodarza rozegrany został na stadionie Cracovii. Biało-Czerwoni przegrali z Węgrami 0:3.

1925, 1 stycznia - na stadionie Cracovii odbył się pierwszy Trening Noworoczny. Tradycja jego rozgrywania przetrwała do dziś.

1925, lipiec - powódź, która nawiedziła Kraków, nie oszczędziła również stadionu Cracovii. Przy odbudowanie powstaje tor kolarski

1928, 4 maja - patronem stadionu zostaje marszałek Józef Piłsudski

1937 - tor kolarski zostaje oświetlony

1939-1945 - w czasie II Wojny Światowej obiekt staje się magazynem i parkingiem najpierw dla żołnierzy niemieckich, a później rosyjskich

1946, 17 marca - pierwszy po II Wojnie Światowej mecz Cracovii na w pełni odnowionym stadionie z Lechią 06 Mysłowice (4:1)

1961, 12 lipca - pierwsza telewizyjna transmisja ze spotkania Cracovii u siebie. Rywalem Pasów był Ruch Chorzów (1:3)

1963, 16 grudnia - pożar stadionu, w którym całkowicie zniszczyła się trybuna wybudowana w roku 1912. Odbudowa obiektu trwała trzy lata. W tym czasie Cracovia grała na stadionach Wawelu i Wisły

1966, 11 września - pierwszy po trzyletniej tułaczce na swój stadion połączony z obchodami 60-lecia istnienia klubu. Rywalem Cracovii była Wisła (2:0)

1969, 10 września - nie pobity do dziś rekord frekwencji. Ligowy mecz z Górnikiem Zabrze oglądało na żywo ok. 35 tysięcy widzów

1972 - wytyczenie ulicy łączącej al. Focha z ul. Dunin-Wąsowicza, której w 1977 roku nadano nazwę im. Józefa Kałuży, legendarnego gracza Pasów. Dziś ul. Kałuży 1 to adres siedziby klubu.

1976 - budowa nowego budynku klubowego

1979 - na koronie stadionu powstaje "spikerka"

1993 - remont stadionu przeprowadzony przez Świadków Jehowy

2000 - wyburzenie budynku klubowego związane z planowanym wybudowaniem centrum handlowo-usługowego przez IVACO. Do inwestycji nie doszło i przez kolejne 10 lat rolę budynku klubowego przy stadionie pełniły słynne "baraki"

2004, 21 sierpnia - pierwszy mecz przy sztucznym oświetleniu Cracovia przegrywa 2:3 z Odrą Wodzisław Śląski

2005, 21 lutego - Prezydent Miasta Krakowa, prof. Jacek Majchrowski doprowadza do ugody z Siostrami Norbertankami w sprawie przejęcia przez Miasto gruntów, na których położony jest stadion. To otwiera drogę do rozpoczęcia budowy nowego obiektu

2009, 23 maja - Cracovia rozgrywa ostatni mecz na stadionie w starym kształcie. Pasy remisują bezbramkowo z Górnikiem Zabrze

2009, 10 lipca - uroczyste wmurowanie kamienia węgielnego pod nowy stadion

2010, 25 września - pierwszy mecz Pasów na nowym obiekcie. Cracovia wygrywa z Arką Gdynia 2:0